“10 năm trước từ chối không trông đứa cháu ngoại nào cả, giờ ố:;m bệ:nh nằm một mình, tôi ấm ức các con đều không chịu ngó ngàng tới, nhờ hàng xóm gọi con đến mua cho bát cháo thì 3 đứa con gái đến tay không rồi tuyên bố điếng người và rồi 1 tuần sau…
10 năm trước, tôi còn khỏe, còn tỉnh táo, nhưng tôi đã chọn sống cho mình.
Tôi từng nói thẳng với 3 đứa con gái:
“Đ-ẻ thì tự lo! Tao nuôi tụi bây lớn là xong trách nhiệm rồi, đừng mong tao trông cháu.”
Khi con dâu tôi mới sinh, con trai thì tất bật làm ăn, nó nhờ tôi trông đứa nhỏ vài tháng đầu. Tôi từ chối.
Khi con gái thứ hai tôi khủng hoảng sau sinh, mong tôi qua ở vài tuần phụ giúp — tôi bảo “ai bảo mày đẻ sớm chi, tao còn đi du lịch”.
Tôi chỉ nhận cuộc sống nhẹ nhàng, không vướng bận.
Mấy đứa con nhiều lúc giận, nhưng rồi thời gian trôi, ai cũng quay cuồng với cuộc sống riêng.
Giờ tôi 59, đã mổ một lần, tiểu đường nặng, xương khớp đau nhức.
Một mình sống trong căn nhà cấp 4 ẩm thấp, lạnh đến tận xương.
Tôi chẳng muốn cầu xin con, nhưng lần này bệnh nặng quá, tôi bảo hàng xóm gọi hộ mấy đứa con gái đến mua cho tô cháo nóng.
Chiều hôm đó, cả 3 đứa đến thật.
Tôi nghe tiếng chân, mừng rỡ đến ứa nước mắt. Nhưng chúng đến tay không. Không túi cháo, không túi thuốc, chẳng hỏi han được câu nào tử tế.
Con gái cả nhìn quanh, hỏi lạnh nhạt:
“Mẹ định sao? Nhà mình không ai rảnh, ai cũng con mọn. Mẹ cần người chăm thì thuê giúp việc hoặc vào viện dưỡng lão.”
Con gái giữa tiếp lời:
“Ngày xưa tụi con cần mẹ nhất, mẹ đâu có mặt? Giờ đừng trách sao tụi con không có tình.”
Tôi run run:
“Mẹ… chỉ muốn có một bát cháo nóng thôi…”
Con gái út cười buồn:
“Mẹ sống cho mẹ, thì giờ… mẹ chịu cho mẹ thôi.”
Rồi cả 3 quay lưng đi. Tôi ch-ết lặng.
1 tuần sau, tôi nhận được điện thoại và rồi bẽ bàng thay khi đầu dây bên kia nói… 👇👇”
“Tiếng chuông điện thoại reo lên khô khốc, xé toạc không gian tĩnh lặng đến đáng sợ trong căn nhà cấp 4 ẩm thấp. Cả tuần nay, người mẹ

chỉ nằm đó, nỗi đau thể xác hòa cùng nỗi tuyệt vọng trong tim. Bà khó nhọc với tay, nhấc chiếc điện thoại cũ kỹ lên.
Đầu dây bên kia là giọng gấp gáp của người hàng xóm.
“Bà ơi, bà có nhà không?”
Người mẹ đáp yếu ớt:
“Có tôi đây… có chuyện gì không chị?”
Người hàng xóm nói một hơi, giọng lắp bắp vì ngạc nhiên:
“Bà ơi, có người vừa gửi một thùng đồ lớn ở cửa nhà tôi, bảo là cho bà. To lắm! Họ không nói tên, chỉ nói là ‘người muốn trả nợ’ rồi đi ngay.”
Người mẹ sững sờ, tai ù đi. Trả nợ? Ai nợ bà? Cả đời bà có cho ai vay mượn gì to tát đâu. Hay là… bà nợ ai? Bà chỉ nợ các con một lời xin lỗi, một sự quan tâm đúng lúc, nhưng món nợ đó đâu thể trả bằng một cái thùng.
“Họ… họ trông thế nào hả chị?” – bà run run hỏi.
“Tôi không thấy rõ, họ đội mũ, đeo khẩu trang kín mít. Lái xe ô tô sang lắm. Thôi, bà ra xem thế nào đi, thùng nặng lắm tôi không khiêng qua nổi đâu.”
Người mẹ cúp máy, đầu óc quay cuồng. Một tia hy vọng le lói, hay là một trong ba đứa con gái hối hận? Nhưng không, cách chúng rời đi tuần trước lạnh lùng và dứt khoát đến thế. Hơn nữa, chúng làm gì có tiền mua ô tô sang. Cụm từ “người muốn trả nợ” cứ lởn vởn trong đầu bà, vừa bí ẩn, vừa đáng sợ.
Bà chống tay, khó nhọc gượng dậy khỏi giường. Mỗi cử động đều khiến các khớp xương kêu lên phản đối. Cơn đau từ vết mổ cũ nhói lên. Bà vịn vào tường, lê từng bước chân nặng nề ra cửa. Cánh cửa cũ kỹ mở ra, một luồng gió lạnh ùa vào.
Từ sân nhà mình, bà nhìn sang nhà hàng xóm. Trước cửa, một thùng các-tông khổng lồ, được bọc dán kỹ càng, nằm chình ình một cách lạc lõng. Nó to đến mức phi lý, hoàn toàn không thuộc về cái xóm lao động nghèo này. Tim người mẹ đập thình thịch. Rốt cuộc bên trong là gì, và ai là “người muốn trả nợ” bí ẩn kia?”
“Người hàng xóm thấy bà đã ra ngoài, liền vội vã chạy lại, giọng vẫn còn chưa hết ngạc nhiên.
“Bà xem, nặng trịch thế này! Tôi với bà mỗi người một bên may ra mới khênh nổi.”
Người mẹ gật đầu, cố nén cơn đau ở thắt lưng và đầu gối. Hai người phụ nữ gầy gò, một già một sắp già, oằn mình đẩy cái thùng các-tông khổng lồ, lết nó qua khoảng sân nhỏ. Tiếng ma sát của bìa giấy trên nền xi măng nghe ken két đến chói tai.
Vào được đến trong nhà, người mẹ thở dốc, mồ hôi túa ra trên vầng trán nhăn nheo. Căn nhà cấp 4 ẩm thấp càng làm nổi bật sự xa hoa, lạ lẫm của thùng đồ. Bà run run tìm cách mở nó ra, nhưng lớp băng keo được dán quá kỹ.
Người hàng xóm nhanh nhảu:
“Để tôi, để tôi vào bếp lấy con dao.”
Một đường rạch dứt khoát vang lên. Nắp thùng bật mở.
Cả hai người cùng sững lại. Bên trong không phải thứ gì đáng sợ, nhưng nó còn gây sốc hơn. Hàng chục hộp sữa dinh dưỡng loại đắt tiền, trên nhãn ghi rõ “Dành cho người tiểu đường”, được xếp ngay ngắn trên cùng. Mùi thơm nhẹ của sữa mới phả ra, một mùi hương của sự đủ đầy mà đã lâu lắm rồi căn nhà này không có.
Người mẹ run rẩy đưa tay, chạm vào một hộp sữa. Lạnh. Mới. Và vô cùng thật.
“Cái… cái này…” – bà lắp bắp.
Người hàng xóm thốt lên:
“Trời đất ơi, toàn loại xịn! Một hộp này bằng mấy ngày công của tôi rồi đấy bà ạ.”
Bà ta vừa nói vừa dỡ lớp sữa trên cùng ra. Bên dưới, còn bất ngờ hơn. Là những lọ thực phẩm chức năng lớn, nhãn hiệu nhập ngoại sáng loáng, với dòng chữ “Hỗ trợ xương khớp, giảm đau cho người lớn tuổi”.
Chúng chính là câu trả lời cho những đêm bà mất ngủ vì cơn đau hành hạ, cho những bước đi tập tễnh mà bà phải chịu đựng mỗi ngày. Ai đó… ai đó biết rõ bệnh tình của bà đến từng chi tiết. Không phải là những đứa con gái của bà, chúng chỉ biết bà đau nhưng chưa bao giờ hỏi bà đau như thế nào.
Giữa những hộp thuốc, có một chiếc phong bì màu trắng, sạch sẽ một cách lạc lõng. Tim người mẹ như bị ai đó bóp nghẹt. Bà run rẩy cầm lấy, đôi tay xương xẩu, gầy guộc khiến việc mở một chiếc phong bì cũng trở nên khó khăn.
Bên trong không phải là tiền, mà là một tờ giấy A4 gấp tư. Bà mở ra. Nét chữ in ngay ngắn, rõ ràng, không một chút cảm xúc:
“Dịch vụ giao cơm 3 bữa/ngày, thực đơn theo bệnh lý, đã được thanh toán cho 1 tháng. Họ sẽ bắt đầu giao từ trưa mai.”
Tờ giấy tuột khỏi tay bà, rơi nhẹ xuống nền đất lạnh.
Một tuần trước, bà chỉ xin một bát cháo nóng.
Một tuần sau, một người lạ cho bà cả một tháng cơm ngon canh ngọt.
Sự tương phản nghiệt ngã ấy như một cái tát giáng thẳng vào mặt bà. Không phải cái tát của sự khinh miệt, mà là cái tát của lòng tốt bất ngờ khiến sự tủi hổ trong lòng bà vỡ òa. Bà đã từ chối con cái để sống cho bản thân, và giờ đây, khi con cái từ chối bà, lại có một người lạ mặt chìa tay ra.
Người mẹ khuỵu xuống. Tiếng khóc bật ra, không phải là tiếng nức nở yếu ớt như những ngày qua, mà là tiếng khóc tức tưởi, nấc lên từng hồi. Bà khóc cho nỗi đau bị con cái bỏ rơi. Khóc cho sự xấu hổ khi phải nhận món quà từ một người không quen biết. Và khóc cho sự hoang mang tột độ.
Rốt cuộc, “người muốn trả nợ” này là ai? Và món nợ họ đang trả, là nợ của họ, hay là món nợ mà chính những đứa con của bà đã vay?”
“Người hàng xóm luống cuống đỡ người mẹ dậy, giọng đầy ái ngại.
“Bà… bà bình tĩnh đã. Có khi nào là người ta trả ơn bà chuyện gì đó ngày xưa không? Chắc là người tốt thôi mà.”
Người mẹ lắc đầu quầy quậy, nước mắt vẫn lã chã rơi. Trả ơn? Bà có ơn huệ gì với ai đâu để mà nhận lại món quà nặng trịch thế này. Cả đời bà chỉ sống cho mình, vun vén cho bản thân, thậm chí còn từ chối cả máu mủ ruột rà.
Thấy không khuyên giải được, người hàng xóm cũng chỉ biết thở dài. Bà ta giúp sắp xếp gọn gàng mấy hộp sữa vào góc nhà rồi lẳng lặng xin phép ra về, không gian riêng tư này, có lẽ người ngoài không nên ở lại.
Cánh cửa khép lại. Căn nhà lại chìm vào sự im lặng đến đáng sợ. Nhưng giờ đây, sự im lặng không còn trống rỗng nữa. Nó bị lấp đầy bởi sự hiện diện của thùng đồ xa xỉ và tờ giấy thông báo lạnh lùng kia. Chúng như những con mắt vô hình, nhìn chằm chằm vào bà, vào sự cô độc và thảm hại của bà.
Đêm đó, người mẹ không ngủ được. Cơn đau xương khớp dường như cũng dịu đi, nhưng một nỗi đau khác, mơ hồ và nhức nhối hơn, lại trỗi dậy. Bà cứ trằn trọc, hết nhìn trân trân lên trần nhà ẩm mốc lại quay sang nhìn đống đồ vật lạ lẫm. Lòng tốt này đến từ đâu? Sự thương hại này là của ai? Hay đây là một trò đùa độc ác nào đó?
Gần trưa hôm sau, đúng như lời hẹn trên giấy, có tiếng xe máy dừng xịch trước cổng.
“Bác ơi, có đồ ăn giao tới ạ!”
Người mẹ giật mình, trái tim đập thình thịch. Bà run rẩy vịn vào tường, lê từng bước chân nặng nề ra cửa. Một cậu thanh niên mặc đồng phục giao hàng, tay cầm một hộp giữ nhiệt, chìa ra cho bà. Cậu ta không hỏi han, không nhìn lâu, chỉ đơn giản hoàn thành công việc.
“Đơn đã thanh toán rồi ạ. Cháu gửi bác.”
Bà máy móc nhận lấy cái hộp, nó vẫn còn ấm nóng. Cậu trai giao hàng nổ máy phóng đi, để lại bà đứng ngẩn ngơ giữa sân.
Bà mang hộp vào nhà, đặt lên chiếc bàn gỗ cũ kỹ. Hơi thở bà gấp gáp khi từ từ mở nắp. Một làn khói trắng thơm lừng lan tỏa khắp căn phòng. Bên trong là một tô cháo thịt bằm được xay nhuyễn, rắc thêm chút hành lá và tiêu. Nó bốc khói nghi ngút, thơm nức mũi.
Đúng là món cháo thịt bằm mà một tuần trước bà đã tha thiết cầu xin các con.
Bà sững người nhìn tô cháo. Cổ họng nghẹn lại. Bà cầm chiếc thìa nhựa đi kèm, tay run đến mức suýt làm đổ. Bà múc một thìa nhỏ, thổi nhẹ rồi đưa lên miệng.
Vị ngọt của thịt, vị thơm của gạo, vị ấm của tiêu… tất cả hòa quyện một cách hoàn hảo. Hơi ấm từ muỗng cháo lan tỏa khắp cơ thể, xoa dịu cái dạ dày trống rỗng và cái lạnh lẽo đã đeo bám bà bấy lâu.
Nhưng hơi ấm đó vừa chạm đến đâu, nước mắt bà lại tuôn ra đến đấy.
Bà ăn. Và bà khóc.
Bà khóc vì tô cháo quá ngon, quá ấm áp. Khóc vì sự chăm sóc tỉ mỉ đến từng chi tiết – cháo được xay nhuyễn cho người già khó nhai, nêm nếm vừa phải cho người bệnh tiểu đường.
Nhưng bà khóc nhiều hơn cho sự trớ trêu đến cay đắng. Sự chăm sóc mà bà khao khát từ chính những đứa con mình rứt ruột đẻ ra, giờ đây bà lại nhận được từ một người lạ mặt không biết tên. Lòng tốt này, nó không an ủi, mà như hàng ngàn mũi kim châm vào lòng tự trọng cuối cùng của bà. Nó là bằng chứng rõ ràng nhất cho việc bà đã bị bỏ rơi, rằng bà đáng thương đến mức một người xa lạ cũng phải ra tay giúp đỡ.
Bà vừa ăn vừa nấc, nước mắt mặn chát hòa vào vị ngọt của cháo. Đây có lẽ là bữa ăn ngon nhất, nhưng cũng là bữa ăn đau đớn và tủi nhục nhất trong cuộc đời gần sáu mươi năm của bà.”
“Tô cháo đã hết, nhưng hơi ấm của nó dường như vẫn còn đọng lại, len lỏi vào từng thớ thịt, từng khớp xương đau nhức của bà. Và chính cái hơi ấm bất ngờ ấy đã nhen lên một tia hy vọng le lói, điên rồ trong lòng người mẹ.
Bà tự hỏi, liệu có phải mình đã quá đa nghi? Liệu có khi nào, một trong ba đứa con gái của bà, vì chút áy náy muộn màng, đã âm thầm làm việc này? Chúng nó có thể lạnh lùng trước mặt, nhưng biết đâu sau lưng lại không đành lòng. Dù sao cũng là máu mủ, rứt ruột đẻ ra.
Cái ý nghĩ ấy, dù mong manh như sương khói, lại bám riết lấy bà. Nó thôi thúc bà, cho bà một chút can đảm cuối cùng. Bà phải hỏi. Bà phải biết. Dù câu trả lời có thể là một nhát dao nữa, nhưng sự im lặng và phỏng đoán này còn giày vò hơn.
Bà run rẩy vịn bàn đứng dậy, lết thếch về phía chiếc điện thoại bàn cũ kỹ đặt trên đầu tủ. Bàn tay nhăn nheo, gầy guộc của bà lướt qua danh bạ, dừng lại ở cái tên đầu tiên: Con gái cả.
Trái tim bà đập mạnh vào lồng ngực. Bà hít một hơi thật sâu, như thể đang lấy hết sức bình sinh, rồi bấm nút gọi. Tiếng chuông chờ vang lên từng hồi, dài và lạnh, xoáy sâu vào sự im lặng của căn nhà. Mỗi tiếng chuông như một nhát búa gõ vào thần kinh vốn đã căng như dây đàn của bà.
Cuối cùng, đầu dây bên kia cũng nhấc máy. Một giọng nói vang lên, vẫn cái vẻ thực tế và có phần thiếu kiên nhẫn như mọi khi.
“Alo? Có chuyện gì vậy mẹ?”
Cổ họng người mẹ nghẹn lại, bà phải nuốt khan một cái mới cất nổi thành lời, giọng run rẩy, khẩn khoản.
“Con… Con à… Mẹ… mẹ chỉ muốn hỏi…”
Bà ngập ngừng, cố tìm từ ngữ thích hợp.
“Hôm nay… có người gửi cho mẹ cháo… Cháo thịt bằm xay nhuyễn, còn nóng hổi… Rất ngon…”
Bà hy vọng, một cách tuyệt vọng, rằng con gái sẽ hiểu được ẩn ý. Rằng nó sẽ có một chút phản ứng, một chút ngập ngừng. Nhưng không. Chỉ có sự im lặng lạnh lẽo.
Rồi, một câu hỏi được ném ra, thẳng thừng và sắc lẹm.
“Thì sao?”
Người mẹ sững sờ. Bà lí nhí, câu hỏi gần như là một lời van xin thầm kín.
“Mẹ chỉ muốn hỏi… có phải là con… gửi cho mẹ không?”
Sự im lặng lần này còn đáng sợ hơn. Nó kéo dài vài giây, đủ để mọi hy vọng trong lòng người mẹ tan thành tro bụi. Và rồi, giọng nói của con gái cả vang lên, dứt khoát, rõ ràng từng chữ, như một bản án cuối cùng.
“Không phải con.”
Bà điếng người. Nhưng con gái bà chưa dừng lại. Giọng nó lạnh như băng, không một chút cảm xúc.
“Con đã nói rồi, mẹ tự lo đi. Mẹ muốn ăn thì tự nấu, không thì thuê người ta. Con còn phải lo cho gia đình con, bận trăm công nghìn việc. Mẹ đừng gọi cho con vì những chuyện thế này nữa.”
Tút… tút… tút…
Cuộc gọi kết thúc đột ngột. Người mẹ vẫn giữ ống nghe áp vào tai, bất động. Từng lời nói của con gái như những mũi kim băng đâm thẳng vào tim bà, khiến nó thắt lại, đau đớn đến không thở nổi. Hy vọng vừa nhen nhóm, dù chỉ là một đốm lửa nhỏ nhoi, đã bị dập tắt một cách phũ phàng.
Bà buông thõng cánh tay. Ống nghe rơi xuống, lủng lẳng trên sợi dây xoắn, phát ra những âm thanh vô nghĩa. Trước mắt bà, chỉ còn lại cái bát rỗng và một cảm giác lạnh lẽo đến cùng cực.”
“Những tiếng tút tút vô hồn từ chiếc ống nghe lủng lẳng như những giọt nước lạnh buốt nhỏ vào tâm trí đang trống rỗng của người mẹ. Bà run rẩy đặt nó về chỗ cũ, cắt đứt thứ âm thanh tra tấn ấy. Cơn đau trong tim còn tệ hơn cả cơn đau nhức xương khớp đang hành hạ bà mỗi đêm.
Nhưng sự tuyệt vọng, một khi đã chạm đáy, lại thường nảy sinh ra một thứ liều lĩnh điên rồ. Con cả thì đã vậy, nhưng con hai thì khác. Nó vốn tình cảm hơn, dù cũng là đứa mang trong lòng vết thương sâu nhất vì chuyện quá khứ. Chính vì nó từng đau, bà hy vọng nó sẽ hiểu cho nỗi đau của người khác.
Bà tự bấu víu vào cái lý lẽ mỏng manh đó. Bàn tay gầy guộc của bà lại lướt trên danh bạ, tìm đến cái tên thứ hai. Bà bấm số, trái tim gần như không còn cảm nhận được nhịp đập của chính mình nữa.
“Alo.” Giọng con gái thứ hai vang lên, có chút mệt mỏi, xa cách.
Người mẹ hít một hơi, cố nén đi sự run rẩy trong giọng nói.
“Mẹ đây con…”
“Có việc gì không mẹ?” Giọng con bé không lạnh lùng như chị nó, nhưng cũng chẳng có chút hơi ấm nào.
“Mẹ… mẹ hỏi cái này…” Bà lặp lại câu chuyện về tô cháo nóng, về miếng thịt bằm xay nhuyễn, về hơi ấm đã cứu rỗi bà trong giây lát. Bà kể, giọng càng lúc càng nhỏ đi, như một đứa trẻ đang thú tội, đang cầu xin một sự thừa nhận.
“…Có… có phải con không?”
Đầu dây bên kia đột ngột im bặt. Một sự im lặng khác hẳn. Nó không sắc lạnh như của người chị cả. Sự im lặng này đặc quánh, nặng nề, chất chứa một điều gì đó không thể nói thành lời. Một giây, hai giây, rồi năm giây trôi qua. Trong khoảng không chết chóc đó, người mẹ có thể cảm nhận được cơn bão đang gào thét trong lòng đứa con gái. Là sự oán giận? Là chút xót thương muộn màng? Hay là một sự giằng xé nào đó mà bà không tài nào hiểu nổi?
Bà nín thở chờ đợi, một phán quyết còn đáng sợ hơn cả lời từ chối.
Và rồi, sau khoảng lặng dài như một thế kỷ, con gái thứ hai cất tiếng. Giọng nó đều đều, không cảm xúc, như thể đang đọc một câu trả lời đã được soạn sẵn.
“Mẹ cứ ăn uống cho lại sức đi.”
Chỉ một câu đó thôi.
Tút.
Đường dây bị ngắt.
Người mẹ sững sờ, tay vẫn cầm chặt chiếc điện thoại. Bà không hiểu. Câu nói đó nghĩa là gì? Nó không phải là “không”, nhưng cũng chẳng phải là “có”. Nó không đẩy bà ra xa, nhưng cũng không hề kéo bà lại gần. Nó là một sự lửng lơ, một câu trả lời bỏ ngỏ, một đám sương mù dày đặc bao trùm lấy tâm trí đang rối bời của bà.
Sự từ chối phũ phàng của con cả khiến bà đau đớn. Nhưng sự im lặng và câu nói khó hiểu của con gái thứ hai lại khiến bà hoang mang đến tột độ. Nó như một liều thuốc độc ngấm từ từ, gieo vào lòng bà một mối nghi hoặc còn đáng sợ hơn cả sự thật. Rốt cuộc, chuyện gì đang xảy ra?”
“Hai cú điện thoại như hai nhát dao. Một nhát chém thẳng vào tim, lạnh lùng và dứt khoát. Nhát còn lại cứa một vết nông hơn, nhưng lại tẩm độc, khiến nỗi đau âm ỉ, hoang mang lan ra khắp cơ thể. Người mẹ buông thõng tay, chiếc điện thoại tuột khỏi bàn tay gầy guộc, rơi xuống tấm đệm cũ kỹ.
Hết rồi. Hy vọng cuối cùng đã vụt tắt. Con cả, con hai, giờ chỉ còn con út, nhưng bà không dám gọi. Chính nó là đứa đã găm vào lòng bà câu nói cay nghiệt nhất. Còn lại ai nữa đây? Trong danh sách những đứa con mà bà đã dứt ruột đẻ ra, chỉ còn một cái tên cuối cùng. Cậu con trai.
Một tia hy vọng le lói, yếu ớt như ngọn đèn dầu trước gió, lại trỗi dậy. Dù gì nó cũng là con trai, có lẽ nó sẽ suy nghĩ khác. Bà run rẩy nhặt lại điện thoại, bấm vào số máy quen thuộc. Từng tiếng tút chờ dài như một thế kỷ tra tấn.
“Alo, mẹ à?” Giọng con trai vang lên, có chút gì đó mệt mỏi.
Cổ họng người mẹ nghẹn lại. “Con trai à… Mẹ…”
Đầu dây bên kia im lặng một lúc, rồi một tiếng thở dài não nề vang lên, nặng trĩu như mang theo gánh nặng của cả thế gian.
“Mẹ à… Mấy chị em con đã cãi nhau một trận lớn sau hôm đến thăm mẹ.”
Người mẹ sững người.
“Cãi… cãi nhau?”
“Vâng.” Giọng người con trai trầm hẳn xuống trong điện thoại, kéo tâm trí người mẹ về một không gian khác. Một quán cà phê ồn ào, nơi bốn anh em ngồi đối diện nhau, chỉ một giờ sau khi rời khỏi căn nhà cấp 4 ẩm thấp.
***
**[HỒI TƯỞNG – BỐI CẢNH: MỘT QUÁN CÀ PHÊ SANG TRỌNG]**
Tiếng ly sứ va vào nhau lách cách. Con gái cả khoanh tay trước ngực, gương mặt lạnh tanh, cất giọng đầy quyền lực.
“Chị nghĩ chúng ta cần quyết định dứt khoát. Cứ để mẹ sống một mình trong cái nhà đó không phải là cách. Mẹ cần người chăm sóc 24/24. Hoặc là thuê giúp việc, hoặc là đưa mẹ vào viện dưỡng lão.”
Con gái thứ hai, người vẫn còn sưng húp đôi mắt, day day thái dương.
“Nhưng mà đưa mẹ vào đó… có tàn nhẫn quá không chị?”
“Tàn nhẫn?” Con gái út nhếch mép cười khẩy, một nụ cười còn đắng hơn cả ly cà phê đen trước mặt. “Ngày xưa mẹ từ chối trông con cho chị Hai lúc chị khủng hoảng sau sinh, mẹ có nghĩ đến hai từ ‘tàn nhẫn’ không? Gieo nhân nào gặt quả nấy thôi.”
Con trai day trán, cố gắng xoa dịu.
“Thôi, mọi người đừng nói nữa. Chuyện cũ rồi…”
“Cũ?” Con gái thứ hai ngẩng phắt lên, đôi mắt đỏ ngầu long lên sòng sọc. “Cũ với các người thôi! Vết sẹo trong lòng tôi thì không bao giờ cũ được! Các người có biết lúc đó tôi đã tuyệt vọng đến mức nào không?”
Con gái cả đập nhẹ tay xuống bàn, cắt ngang.
“Bây giờ không phải lúc kể lể quá khứ. Vấn đề là hiện tại. Ai sẽ lo cho mẹ? Nhà chị thì neo người, công việc bù đầu. Nhà cô hai, cô út thì sao?”
Sự im lặng bao trùm. Con gái út khuấy mạnh ly nước cam, tiếng đá va vào thành cốc nghe chói tai.
“Em không có thời gian. Với lại… mẹ cũng đâu cần em. Chúng ta đến tay không, mẹ còn chẳng thèm hỏi một câu xem con cái dạo này sống chết ra sao. Mẹ chỉ quan tâm đến bát cháo của ai đó thôi.”
“Em đừng có nói giọng đó!” Người con trai gằn giọng, lần đầu tiên tỏ ra tức giận. “Dù sao đó cũng là mẹ của chúng ta!”
“Mẹ của chúng ta?” Con gái út cười phá lên, một tiếng cười chua chát vang khắp góc quán. “Anh bênh mẹ à? Hay anh quên rồi, 10 năm trước mẹ cũng từ chối trông con cho anh đấy? Anh quên mẹ đã nói gì rồi sao? ‘Mẹ sống phần đời của mẹ’. Vậy thì bây giờ, đến lượt chúng ta thôi!”
Người con trai cứng họng, mặt đỏ bừng. Lời nói của cô em út như một mũi dao sắc lẹm, đâm trúng vào nơi anh không muốn thừa nhận nhất. Không khí trong quán cà phê đông đúc bỗng đặc quánh lại quanh chiếc bàn của họ. Tiếng ly tách va chạm, tiếng nhạc xập xình, tất cả đều mờ đi trước sự im lặng nặng trĩu của bốn người con, mỗi người chìm trong một mối oán hận riêng.”
“Sự im lặng kéo dài, nặng nề hơn cả không khí ngột ngạt trong căn nhà cấp 4 của mẹ họ. Người con trai cúi gằm mặt xuống ly cà phê đã nguội ngắt, không thể thốt ra một lời nào để phản bác. Lời của cô em út không chỉ là sự thật, nó còn là một vết sẹo mà anh đã cố chôn vùi suốt 10 năm qua.
Con gái cả thở ra một hơi dài, đầy vẻ chán chường. Chị không quan tâm đến những oán hận quá khứ. Với chị, đây là một bài toán cần lời giải, không phải một vở bi kịch gia đình. Chị đan hai tay vào nhau, đặt lên bàn, ánh mắt quét một lượt qua ba người em.
“Thôi được rồi. Tranh cãi cũng chẳng giải quyết được gì. Chị quyết định thế này.” Giọng chị đanh lại, không cho phép ai xen vào. “Chúng ta sẽ góp tiền, thuê một người giúp việc chuyên nghiệp. Chăm sóc mẹ 24/7, lo chuyện ăn uống, thuốc men. Như vậy là vẹn toàn nhất.”
Người con trai ngẩng lên, giọng yếu ớt.
“Nhưng mà chị… thuê người ngoài sao được? Như thế có khác gì… chúng ta vứt bỏ mẹ?”
“Vứt bỏ?” Con gái cả nhếch mép, một nụ cười lạnh lẽo thoáng qua. Chị nhìn thẳng vào mắt em trai, từng từ một rõ ràng và sắc như dao. “Đây không gọi là vứt bỏ. Đây gọi là thực hiện nghĩa vụ. Chúng ta sẽ thuê người lo cho bà. Đó là TRÁCH NHIỆM tối thiểu, không phải TÌNH THƯƠNG.”
Chị nhấn mạnh hai chữ cuối, khiến chúng vang lên như một bản án. Cả con gái thứ hai và con út đều im lặng, sự im lặng đồng nghĩa với tán thành.
“Tình thương mẹ đã tự tay vứt bỏ từ lâu rồi,” chị cả nói tiếp, giọng không một chút cảm xúc. “Giờ chúng ta chỉ làm tròn trách nhiệm của những đứa con. Anh không cần phải cảm thấy tội lỗi. Hãy nghĩ cho gia đình của mình đi.”
Chị quay sang nhìn hai cô em gái, rồi lại nhìn em trai, ánh mắt cứng rắn không chút lay chuyển.
“Em không muốn con em lớn lên phải chứng kiến một người bà ích kỷ, một người chỉ biết sống cho bản thân mình. Đó mới là điều tàn nhẫn nhất.”
Lời nói cuối cùng như một nhát búa đóng sập mọi hy vọng của người con trai. Cổ họng anh đắng nghét, lời nói như tảng đá chặn ngang. Anh nhìn ba người chị em gái của mình, lần đầu tiên thấy họ đồng lòng đến vậy, trong một sự tàn nhẫn thống nhất. Anh biết, mình đã thua.
***
Giọng người con trai trong điện thoại kéo người mẹ về với thực tại phũ phàng.
“Đó là quyết định cuối cùng của mấy chị em, mẹ ạ. Chúng con sẽ tìm người chăm sóc cho mẹ.””
“Người mẹ siết chặt chiếc điện thoại, những lời của con trai như những mũi kim châm vào tai bà.
“”Tìm người chăm sóc?”” Bà lặp lại, giọng run rẩy. “”Vậy… vậy cái thùng đồ dinh dưỡng hôm trước, cái cô gái trẻ đến dọn dẹp… cũng là các con sắp xếp sao?””
Đầu dây bên kia im lặng một thoáng. Người con trai hít một hơi sâu, giọng anh nhuốm đầy sự khó xử và tội lỗi.
“”Không hoàn toàn là như vậy, mẹ ạ.””
Người mẹ nhíu mày, một dự cảm chẳng lành len lỏi trong tâm trí. “”Không hoàn toàn là sao?””
“”Thực ra… tất cả đều là do một mình chị Cả sắp đặt.”” Giọng người con trai nhỏ dần, như thể anh đang thú nhận một tội lỗi tày trời. “”Chị ấy âm thầm tìm dịch vụ, âm thầm đặt thùng đồ ăn. Chị ấy làm tất cả trước khi họp gia đình. Chị ấy đến cuộc họp chỉ để thông báo và bắt chúng con phải góp tiền.””
Cổ họng người mẹ khô khốc. Bà vẫn không hiểu. Nếu con gái cả đã làm tất cả những điều đó, sao nó lại có thể lạnh lùng đến vậy? Sao nó có thể nói những lời như dao cắt?
“”Nhưng tại sao…?”” Bà thều thào.
Người con trai ngập ngừng, rồi nói ra sự thật cuối cùng, sự thật còn cay đắng hơn cả việc bị bỏ rơi.
“”Chị ấy nói… đây là trả nợ, mẹ ạ. Trả cho xong món nợ mẹ đã nuôi chúng con. Chị ấy nói tình cảm đã không còn, thì phải dùng tiền bạc để giải quyết cho sòng phẳng. Chị ấy tính toán chi li từng khoản, xem đó như một bản hợp đồng, một nghĩa vụ phải hoàn thành. Không hơn, không kém.””
“”Trả… nợ?””
Hai từ đó thoát ra khỏi môi người mẹ một cách vô hồn. Chiếc điện thoại tuột khỏi bàn tay tê dại của bà, rơi xuống nền gạch lạnh lẽo, phát ra một tiếng “”cạch”” khô khốc. Giọng nói của người con trai vẫn văng vẳng từ xa: “”Mẹ ơi? Mẹ có nghe con nói không? Mẹ ơi…””.
Nhưng bà không còn nghe thấy gì nữa.
Một cơn đau buốt giá, khác hẳn với nỗi đau tuyệt vọng tuần trước, xuyên thẳng vào tim bà. Nỗi đau của sự bỏ rơi còn mang theo hơi ấm của oán giận, của ký ức. Còn nỗi đau này… nó lạnh lẽo, lý trí và tàn nhẫn đến tuyệt đối.
Nó biến bà từ một người mẹ trở thành một chủ nợ. Nó biến tình mẫu tử thiêng liêng thành một giao dịch rành mạch. Đứa con gái cả của bà, đứa con mà bà từng đặt nhiều kỳ vọng nhất, đã không còn xem bà là mẹ. Trong mắt nó, bà chỉ là một khoản nợ quá hạn cần được thanh toán cho dứt điểm.
Nước mắt không thể chảy ra được nữa, chúng như đã đông cứng lại bởi cái lạnh thấu xương của sự thật. Bà ngồi chết lặng trên chiếc giường ọp ẹp, nhìn vào khoảng không vô định. Căn nhà cấp 4 ẩm thấp chưa bao giờ lạnh lẽo và trống rỗng đến thế. Lạnh hơn cả khi không có một đứa con nào ở bên. Đó là cái lạnh của sự vô giá trị, của việc bị chính đứa con mình rứt ruột đẻ ra định giá bằng tiền.”
“Bà ngồi bất động như một bức tượng tạc bằng băng giá, không nhúc nhích, không cảm xúc. Thời gian trôi đi, từ trưa sang chiều, ánh nắng nhợt nhạt cuối ngày xiên qua khe cửa, rọi vào những hạt bụi li ti bay trong không khí. Chiếc điện thoại vẫn nằm im lìm dưới sàn, từ lâu đã tắt ngấm.
Tiếng kẹt cửa khô khốc vang lên, cắt ngang sự im lặng chết chóc.
Người mẹ không quay đầu lại. Bà nghĩ đó lại là cô gái đến dọn dẹp theo “”hợp đồng”” của con cả. Bà không muốn nhìn thấy, không muốn đối diện.
Nhưng bước chân tiến vào lại ngập ngừng và nặng trĩu, không phải sự nhanh nhẹn chuyên nghiệp của người làm dịch vụ.
Một bóng người đổ dài trên sàn nhà. Cô con gái út đứng ngay cửa, hai mắt trũng sâu, quầng thâm hiện rõ trên gương mặt vốn xinh xắn nay đã hốc hác, tiều tụy. Cô mặc một chiếc áo sơ mi nhàu nát, dường như đã không ngủ nhiều đêm liền.
Cô nhìn mẹ, rồi nhìn quanh căn nhà. Ánh mắt cô lướt qua những món đồ cũ kỹ, dừng lại ở chiếc điện thoại nằm chỏng chơ trên nền gạch. Cô không nói gì, lẳng lặng tiến đến, ngồi xuống chiếc ghế đẩu nhỏ đối diện giường mẹ.
Không gian lại chìm vào im lặng, nhưng lần này nó không trống rỗng, mà đặc quánh lại bởi sự căng thẳng và nỗi đau không lời. Người mẹ vẫn nhìn vào khoảng không, nhưng bà biết con gái út đang ở đó. Trái tim bà, vốn đã đông cứng, lại bắt đầu nhói lên một cảm giác khác lạ.
Bất chợt, bờ vai cô con gái út bắt đầu run lên bần bật. Cô cúi gằm mặt xuống, hai bàn tay siết chặt lấy nhau đến trắng bệch. Một tiếng nấc nghẹn ngào vỡ ra, rồi hai tiếng, rồi cô bật khóc, những giọt nước mắt nóng hổi thi nhau rơi xuống đôi bàn tay gầy guộc.
Tiếng khóc của cô không phải là sự hờn dỗi hay oán trách. Nó chất chứa sự tuyệt vọng, sự dằn vặt và nỗi thống khổ tột cùng.
Người mẹ từ từ quay đầu lại. Lần đầu tiên trong tuần, bà thực sự nhìn vào một trong những đứa con của mình.
Cô con gái út ngẩng khuôn mặt đẫm nước mắt lên, nhìn thẳng vào mẹ, giọng nói lạc đi giữa những tiếng nấc.
“”Con hận mẹ.””
Câu nói như một nhát roi quất vào không khí. Nhưng người mẹ không còn thấy đau vì sự cay nghiệt nữa. Bà chỉ thấy một nỗi chua xót vô tận trong đôi mắt con gái.
Cô con gái út hít một hơi thật sâu, cố gắng kìm nén cơn thổn thức đang chực trào ra.
“”Con hận mẹ. Nhưng… con không muốn trở thành người giống như mẹ.””
Lời thú tội cuối cùng thoát ra, tan vào không khí lạnh lẽo của căn phòng. Nó không phải là một lời buộc tội, mà là một lời cầu cứu. Một sự thừa nhận thất bại cay đắng. Cô không muốn trở thành một người mẹ lạnh lùng, bỏ rơi con cái như cách cô vẫn luôn nghĩ về mẹ mình.
Cái vỏ bọc băng giá quanh người mẹ vỡ tan. Nước mắt, thứ mà bà tưởng đã cạn khô sau cú sốc “”trả nợ””, bỗng nhiên ứa ra, nóng hổi, lăn dài trên gò má nhăn nheo.”
“Hai mẹ con, hai thế hệ, cùng vỡ òa trong nỗi đau mà họ đã kìm nén suốt cả một thập kỷ. Giữa những tiếng nấc, cô con gái út lau vội những giọt nước mắt đang thi nhau chảy xuống. Giọng cô run rẩy, nhưng đã rõ ràng hơn, như thể trút bỏ được gánh nặng lớn nhất.
“”Mẹ có biết không,”” cô bắt đầu, giọng khản đặc. “”Cái ngày chị hàng xóm gọi điện, báo mẹ ốm, chỉ thèm một bát cháo nóng… Tim con như có ai bóp nghẹt.””
Người mẹ sững sờ, bà nín khóc, chỉ còn lại những cơn nấc cụt không thể kiểm soát. Bà nhìn con gái, cố gắng tìm kiếm ý nghĩa đằng sau lời nói của nó.
Cô con gái út hít một hơi thật sâu, nhìn thẳng vào mắt mẹ, ánh mắt vừa đau đớn vừa cương quyết. “”Bát cháo nóng mà người ta giao đến ngay sau đó… không phải do chị cả đặt theo kế hoạch chung đâu.””
Một sự im lặng nặng nề bao trùm căn phòng. Người mẹ chớp mắt, dường như vẫn chưa thể tin vào tai mình. Kế hoạch chung? Vậy ra tất cả đều đã được sắp đặt từ trước?
“”Là con,”” cô con gái út thú nhận, giọng nhỏ đi nhưng từng chữ một lại như búa tạ giáng xuống tâm can người mẹ. “”Ngay sau khi cúp máy của chị hàng xóm, con đã đặt ngay. Con đặt riêng cho mẹ. Trước cả khi chị cả gọi điện họp gia đình, trước cả những lời lẽ cay độc của chị em con sau đó.””
Cô cúi đầu, nước mắt lại bắt đầu rơi lã chã xuống nền gạch lạnh lẽo.
“”Mười năm trước,”” giọng cô nghẹn lại, “”lúc con sinh, con khủng hoảng, con kiệt sức… con chỉ thèm một bát canh nóng mẹ nấu. Chỉ một bát thôi. Con đã gọi cho mẹ, nhưng mẹ từ chối. Con nằm một mình trong phòng, vừa đau đớn vừa tủi thân… Con không muốn mẹ cũng phải nằm đây, cô độc, thèm một bát cháo như con đã từng thèm một bát canh ngày ấy.””
Lời thú nhận muộn màng cuối cùng cũng được nói ra. Nó không phải là một sự kể công, mà là một vết sẹo được lật mở.
Người mẹ chết lặng. Toàn bộ cơ thể bà run lên. Vậy ra, hành động ấm áp duy nhất mà bà nhận được trong cơn bĩ cực, cái mà bà cứ ngỡ là sự khởi đầu cho màn “”trả nợ”” cay nghiệt của các con, lại đến từ đứa con mà bà đã làm tổn thương sâu sắc nhất. Bát cháo nóng hổi ngày hôm đó, hóa ra không phải là món nợ đầu tiên được trả. Nó là giọt nước mắt hối hận, là sự đồng cảm được sinh ra từ chính nỗi đau mà bà đã gây ra.
Bà nhìn đứa con gái út đang khóc nấc lên từng hồi. Trái tim người mẹ, vốn đã hóa đá, giờ đây vỡ vụn thành từng mảnh. Nỗi đau này còn khủng khiếp hơn cả sự bỏ rơi, nó là nỗi ân hận tột cùng, một sự thật phũ phàng mà bà không bao giờ có thể quay lại để sửa chữa.”
“Từng lời của cô con gái út như những nhát dao vô hình, đâm thẳng vào trái tim đã chai sạn của người mẹ. Bà run lên, không phải vì cơn đau xương khớp hành hạ, cũng không phải vì căn bệnh tiểu đường đang gặm nhấm cơ thể. Bà run lên vì ân hận, một sự ân hận muộn màng đến cay đắng.
Ký ức ùa về như một thước phim quay chậm đầy ám ảnh. Mười năm trước. Lời từ chối phũ phàng qua điện thoại. Sự ích kỷ mang danh “”sống cho bản thân””. Và bây giờ, sự ấm áp duy nhất bà nhận được lại đến từ chính nạn nhân của sự ích kỷ đó. Bà đã nghĩ gì vậy? Bà đã làm gì với những đứa con của mình vậy?
Hai cô con gái còn lại đứng sững như trời trồng. Cô chị cả, người luôn lạnh lùng và lý trí, lần đầu tiên thấy kế hoạch trả đũa của mình trở nên thật nhỏ nhen, thật vô nghĩa trước nỗi đau chân thật này. Cô chị hai cúi gằm mặt, tránh ánh nhìn của tất cả mọi người, vành mắt đỏ hoe. Lời thú nhận của cô em út không chỉ đánh vào người mẹ, mà còn đánh vào lương tâm của chính các chị.
Người mẹ nhìn đứa con gái út đang gục đầu trên đôi vai gầy guộc, tấm lưng rung lên từng chặp. Tấm lưng ấy, đáng lẽ bà phải là người ôm lấy, vỗ về. Nỗi đau thể xác bà đang chịu đựng bỗng trở nên vô nghĩa so với nỗi đau giày vò trong tâm can. Lần đầu tiên trong đời, bà nhìn thẳng vào sự thật, vào nỗi đau mình đã gieo rắc. Nó méo mó, xấu xí và không thể chối cãi.
Bà từ từ đưa bàn tay nhăn nheo, run rẩy của mình về phía trước, không dám chạm vào con. Bàn tay từng từ chối bế cháu, giờ đây khát khao một sự kết nối. Không khí đặc quánh lại. Rồi, một âm thanh vỡ nát thoát ra từ cổ họng bà, lạc đi, nghe không còn ra giọng người.
“”Mẹ… sai rồi…””
Bà hít một hơi khó nhọc, nước mắt trào ra từ đôi mắt mờ đục, lăn dài trên những nếp nhăn khổ sở.
“”Mẹ… xin lỗi các con.””
Lời xin lỗi đầu tiên sau cả một thập kỷ. Nó không vang vọng, chỉ lơ lửng trong không gian tĩnh lặng đến đáng sợ của căn nhà cấp 4 ẩm thấp, lạnh lẽo. Ba cô con gái, ba thái cực cảm xúc, đều chết lặng. Lời xin lỗi đã được nói ra, nhưng liệu có ai sẵn sàng đón nhận?”
“Lời xin lỗi lơ lửng giữa không gian, mỏng manh như sương khói nhưng nặng trĩu như chì. Nó đập vào bức tường im lặng mà ba cô con gái dựng lên, rồi rơi xuống, vỡ tan trên nền gạch lạnh lẽo. Không một lời đáp. Cô con gái cả, người luôn lạnh lùng nhất, cảm thấy trái tim mình thắt lại một cách kỳ lạ. Kế hoạch trả đũa, sự hả hê mong đợi, tất cả bỗng chốc trở nên nhạt nhẽo. Cô chị hai vẫn cúi gằm, hai bàn tay siết chặt vào nhau đến trắng bệch. Còn cô út, tiếng nấc đã nhỏ dần, chỉ còn lại đôi vai gầy run rẩy trong vòng tay dang dở của người mẹ.
Chính vào khoảnh khắc ngột ngạt tưởng như vĩnh cửu đó, cánh cửa gỗ ọp ẹp kẽo kẹt mở ra.
Cậu con trai duy nhất của bà, người đàn ông gần bốn mươi tuổi với gương mặt hằn lên những mệt mỏi của cuộc sống, bước vào. Anh sững lại ngay ở ngưỡng cửa, ánh mắt va phải một cảnh tượng chưa từng thấy trong đời: Mẹ anh, người phụ nữ sắt đá và ích kỷ mà anh biết, đang ngồi đó, run rẩy và khóc nấc. Bên cạnh bà là cô em út cũng đang đẫm nước mắt. Hai người chị gái của anh đứng bất động như hai pho tượng câm lặng.
Không khí đặc quánh lại, còn khó thở hơn cả trước khi anh đến. Sự xuất hiện của anh như một chất xúc tác mới, khuấy động lại vũng lầy cảm xúc đang tạm thời lắng xuống.
Anh nhìn mẹ, nhìn các chị, rồi lại nhìn cô em út. Gương mặt anh tối sầm lại, một sự pha trộn giữa bối rối, lo lắng và cả cơn giận quen thuộc chực trào lên. Anh cũng là người đã bị từ chối, cũng là người phải tự mình xoay xở khi cần mẹ nhất.
Người mẹ ngước đôi mắt mờ đục lên, nhìn thấy đứa con trai của mình. Thêm một mũi dao nữa đâm vào lương tâm bà. Tất cả những đứa con bà đã làm tổn thương, giờ đây đều tề tựu đông đủ. Cơn xấu hổ và ân hận dâng lên nghẹn đắng cổ họng, khiến bà không thể thốt ra thêm một lời nào nữa, chỉ có thể run lên bần bật.
Sự im lặng bị phá vỡ bởi tiếng hít vào đầy kìm nén của cô con gái cả. Cô quay người lại, đối diện với em trai. Ánh mắt cô đã mất đi vẻ sắc lạnh thường ngày, thay vào đó là một sự mỏi mệt vô tận.
“”Em cũng đến rồi à.””
Giọng cô không phải một câu hỏi, mà là một lời khẳng định buông thõng. Màn kịch gia đình giờ đã có đủ khán giả và diễn viên. Sự căm ghét ban đầu đã thực sự vơi đi, nhường chỗ cho một nỗi buồn chung, một sự bế tắc không lối thoát bao trùm lấy cả năm con người trong căn nhà ẩm thấp.”
“Cậu con trai không đáp lại lời chị gái. Ánh mắt anh lia một vòng, từ gương mặt tái nhợt của mẹ, đôi vai run rẩy của cô em út, đến vẻ câm lặng của người chị thứ. Cơn giận âm ỉ trong lòng anh bao năm qua lại trỗi dậy, nhưng lần này nó xen lẫn một sự bối rối khó tả. Anh bước hẳn vào trong, tiếng giày nện trên nền gạch ẩm mốc nghe nặng nề, dứt khoát.
“”Chuyện gì đang xảy ra?”” Giọng anh khàn đặc, hướng về phía người chị cả nhưng ánh mắt lại dán chặt vào mẹ. “”Mẹ lại làm sao nữa à? Hay lại đến lượt ai trong chúng ta bị mẹ từ chối?””
Câu nói như một nhát dao xoáy sâu vào vết thương còn đang rỉ máu của người mẹ. Bà co rúm người lại, đôi môi mấp máy nhưng không thể phát ra âm thanh. Nỗi xấu hổ và đau đớn khiến bà chỉ muốn tan biến ngay lập tức.
Người chị thứ hai khẽ rùng mình trước lời nói của em trai, nhưng vẫn không ngẩng mặt lên. Bầu không khí vốn đã ngột ngạt giờ như bị rút cạn hết dưỡng khí.
Đúng lúc đó, cô con gái cả hít một hơi thật sâu, dường như để gom hết sự mệt mỏi và quyết đoán vào trong lồng ngực. Cô không nhìn em trai, cũng không nhìn mẹ. Ánh mắt cô hướng ra khoảng không vô định ngoài cửa sổ.
“Thôi đủ rồi,” cô nói, giọng đều đều nhưng ẩn chứa một sức nặng khiến cả căn phòng phải im lặng. Mọi ánh mắt đều đổ dồn về phía cô.
Cô con gái cả lúc này mới quay lại, nhìn thẳng vào người mẹ đang run rẩy trên giường. Sự sắc lạnh trong giọng nói cô đã vơi đi nhiều, nhường chỗ cho một sự rành rọt, thực tế đến tàn nhẫn.
“Bọn con đã tìm một căn hộ chung cư nhỏ gần nhà con út.”
Cô dừng lại một nhịp, để từng từ thẩm thấu vào không gian. Người mẹ ngơ ngác, chưa hiểu chuyện gì. Cậu con trai nhíu mày, vẻ nghi hoặc.
Cô nói tiếp, giọng không đổi: “Sạch sẽ và ấm áp hơn ở đây. Cuối tuần mẹ dọn qua.”
Đó không phải là một câu hỏi. Đó không phải là một lời đề nghị. Đó là một sự sắp đặt, một phán quyết đã được đưa ra mà không có chỗ cho sự thương lượng. Một kế hoạch hoàn hảo được vạch ra bởi những đứa con đã quá mệt mỏi.
Người mẹ sững sờ. Bà nhìn cô con gái cả, rồi nhìn sang cô con gái thứ và cô út. Cả hai đều im lặng, không phản đối, ánh mắt lảng tránh. Điều đó có nghĩa là chúng đã đồng thuận. Tất cả, trừ bà và có lẽ, cả đứa con trai vừa mới đến.
Trong một khoảnh khắc, niềm hy vọng mong manh về một bát cháo nóng, về một sự tha thứ, về một cơ hội làm lại đã hoàn toàn vụn vỡ. Bà nhận ra, chúng không đến đây để hàn gắn. Chúng đến đây để kết thúc. Để sắp xếp cho bà một cuộc sống khác, một nơi khác, xa khỏi cuộc đời của chúng, một cách gọn gàng và ngăn nắp. Trái tim người mẹ như bị một bàn tay vô hình bóp nghẹt. Đây mới là sự trừng phạt thật sự. Không phải lời chì chiết, không phải sự im lặng, mà là sự định đoạt lạnh lùng này.”
“Lời phán quyết của cô con gái cả treo lơ lửng trong không khí, lạnh lẽo và tàn nhẫn hơn cả cơn gió lùa qua khe cửa. Người mẹ không khóc nổi. Nước mắt dường như đã đông cứng lại cùng với trái tim bà. Bà nhìn những đứa con mình dứt ruột đẻ ra, giờ đây đang đứng trước mặt, sắp xếp cho bà phần đời còn lại như sắp xếp một món đồ cũ.
Cậu con trai là người phá vỡ sự im lặng chết chóc. Anh quay phắt sang người chị cả, giọng gằn lên, không còn giữ được vẻ bình tĩnh ban đầu.
“Chung cư nào? Ai cho phép các chị tự quyết định?”
Người chị cả nhếch mép, một nụ cười mệt mỏi và cay đắng. “Vậy em có giải pháp nào tốt hơn không? Em về ở với mẹ nhé? Hay để mẹ ở cái xó này, chờ ngày hàng xóm lại gọi điện báo tin?”
Từng lời nói như những mũi kim châm thẳng vào sự bất lực của người con trai. Anh ta cứng họng. Anh ta cũng có gia đình, có cuộc sống riêng, có những gánh nặng mà chính anh ta cũng không gánh xuể. Lời buộc tội của chị gái, dù phũ phàng, nhưng lại là sự thật.
Cuộc đối đầu của hai người khiến căn phòng càng thêm ngột ngạt. Người mẹ co người lại trên giường, cơn đau xương khớp dường như bị cái lạnh trong lòng làm cho tê buốt hơn. Bà run lên, không chỉ vì bệnh tật, mà còn vì cô đơn và sợ hãi. Bà vô thức kéo tấm chăn mỏng lên che kín người, một hành động tự vệ yếu ớt.
Đúng lúc đó, người con gái thứ hai, người vẫn luôn cúi gằm mặt từ lúc bước vào, bỗng nhiên cử động. Cô lẳng lặng bước về phía giường. Mọi ánh mắt đổ dồn về phía cô, ngạc nhiên. Cô không nói một lời, chỉ cúi xuống, cẩn thận sửa lại tấm chăn bị xô lệch cho mẹ.
Khi cô kéo mép chăn lên cao hơn, mu bàn tay gầy guộc của cô vô tình lướt qua bàn tay khô ráp, đầy những đốm đồi mồi của mẹ.
Một luồng điện nhẹ như chạy dọc sống lưng cả hai.
Người mẹ giật thót. Cô con gái cũng khựng lại, ngón tay cứng đờ trên tấm chăn. Cả hai cùng sững người đi trong một giây. Nhưng kỳ lạ thay, không một ai rụt tay lại. Bàn tay của người con gái vẫn áp hờ trên tay mẹ.
Ánh mắt họ không giao nhau, nhưng qua cái chạm da thịt mong manh ấy, một cảm giác lạ lẫm mà cả hai đã quên từ rất lâu bỗng ùa về. Trong một thoáng, cái lạnh lẽo của căn phòng dường như lùi lại. Một chút hơi ấm, dù ngượng nghịu và mong manh, đã len lỏi qua lớp băng giá của cả một thập kỷ.”
“Khoảnh khắc ấy kéo dài chỉ vài giây, nhưng dường như nó đóng băng cả thời gian và không gian trong căn phòng ẩm thấp. Cuộc cãi vã nảy lửa giữa người chị cả và cậu con trai bỗng chốc tắt lịm. Cả hai người, cùng với cô con gái út, đều sững sờ nhìn về phía chiếc giường, nơi một hành động dịu dàng không ai ngờ tới vừa diễn ra.
Người con gái thứ hai dường như cũng giật mình vì chính hành động của mình. Cô rụt vội tay lại, như thể vừa chạm phải lửa. Nhưng sự ngượng nghịu trong cử chỉ của cô không che giấu được một sự run rẩy rất khẽ. Cô không dám nhìn mẹ, vội vàng đứng thẳng dậy, quay mặt đi, lảng tránh ánh mắt của tất cả mọi người. Trái tim cô đập loạn xạ. Vết sẹo cũ trong lòng vẫn còn nhói đau, nhưng cái chạm vào bàn tay gầy guộc, khô ráp kia vừa gieo vào lòng cô một cảm giác xót xa kỳ lạ.
“Thôi,” người chị cả lên tiếng, giọng khô khốc, cố gắng kéo thực tại phũ phàng trở lại. “Cứ quyết định vậy đi. Mẹ suy nghĩ rồi báo lại. Chúng con về.”
Câu nói như một mệnh lệnh giải tán. Cậu con trai thở hắt ra một hơi, vẻ bất lực hiện rõ trên khuôn mặt. Anh không nói thêm lời nào, chỉ lẳng lặng quay người ra cửa. Cô con gái út cũng nối gót theo sau, không một lần ngoái lại nhìn mẹ.
Hy vọng le lói từ cái chạm tay ấm áp vừa rồi vụt tắt. Người mẹ nhìn những bóng lưng của các con khuất dần sau cánh cửa. Lại là sự im lặng. Lại là cái lạnh lẽo quen thuộc. Bà nhắm mắt lại, cảm nhận cơn đau từ các khớp xương lại bắt đầu hành hạ. Có lẽ con gái cả nói đúng, đây không phải là nơi để ở nữa.
Nhưng đúng lúc cánh cửa sắp khép lại hoàn toàn, một bóng người bỗng tách ra khỏi nhóm và quay trở lại.
Là cô con gái thứ hai.
Cô bước nhanh về phía giường, khuôn mặt vẫn cúi gằm, tránh ánh mắt của mẹ. Người mẹ ngạc nhiên, nín thở nhìn theo từng bước chân của con. Cô không ngồi xuống, chỉ đứng bên mép giường, ngập ngừng một lúc lâu như đang đấu tranh với chính mình. Cuối cùng, cô cúi thấp người xuống, ghé sát vào tai mẹ.
Giọng cô rất nhỏ, nhỏ đến mức gần như là một tiếng thì thầm, cố để những người đang đợi ngoài cửa không nghe thấy.
“Cuối tuần… con sẽ đưa Bin qua thăm bà ngoại.”
Nói xong, cô không chờ mẹ trả lời, lập tức quay lưng bước thẳng ra cửa, hòa vào bóng tối bên ngoài. Cánh cửa gỗ cũ kỹ khép lại, trả căn phòng về với sự tĩnh lặng tuyệt đối.
Người mẹ sững người trên giường. Bà không cử động, đôi mắt mở to, nhìn trân trân vào khoảng không trước mặt. Bà ngoại? Bà vừa nghe thấy hai tiếng “bà ngoại”?
Một giọt nước mắt nóng hổi bỗng lăn dài trên gò má nhăn nheo của bà. Rồi một giọt nữa. Và rồi, bà bật khóc. Nhưng lần này, không phải là tiếng khóc tủi hờn, đau đớn. Bà khóc không thành tiếng, hai vai rung lên bần bật. Nước mắt cứ thế tuôn ra, không phải những giọt nước mắt mặn chát của sự tuyệt vọng, mà là những giọt nước mắt ấm áp của một niềm hạnh phúc mà bà ngỡ đã vĩnh viễn đánh mất.
Trong căn phòng lạnh lẽo, giữa cơn đau thể xác, một mầm sống hy vọng nhỏ nhoi vừa được gieo xuống, bắt đầu cựa mình.”
“Một tuần sau lời hứa của cô con gái thứ hai, mọi thứ đã thay đổi.
Nắng.
Đó là điều đầu tiên người mẹ cảm nhận được khi tỉnh giấc. Không phải cái nắng hanh hao, gay gắt ngoài đường, mà là thứ nắng sớm mai dịu dàng, ấm áp đang len lỏi qua khung cửa sổ lớn, trải một lớp mật ong vàng óng lên sàn gỗ mới. Bà chầm chậm ngồi dậy, những khớp xương vẫn còn âm ỉ đau, nhưng cơn đau dường như đã bớt đi sự buốt giá, cay nghiệt mà cái lạnh của căn nhà cũ mang lại. Bà bước chân trần trên sàn nhà, cảm nhận sự ấm áp dễ chịu.
Căn hộ chung cư nhỏ thôi, nhưng sáng sủa và sạch sẽ. Mùi sơn mới thoang thoảng, thay thế cho mùi ẩm mốc đã ám vào từng thớ thịt bà suốt bao năm qua. Bà không nhớ rõ mọi chuyện đã diễn ra như thế nào, chỉ biết rằng sau ngày hôm đó, con gái cả đã gọi điện, giọng vẫn lạnh lùng và thực tế như mọi khi, nhưng nội dung lại hoàn toàn khác: “Mẹ chuẩn bị đồ đạc đi, cuối tuần chúng con đến dọn nhà.” Không một lời giải thích, không một câu hỏi han. Chỉ là một thông báo.
Bà tiến đến bên cửa sổ, vén nhẹ tấm rèm. Bên dưới, trước sảnh tòa nhà, những bóng dáng quen thuộc hiện ra. Con gái cả, cậu con trai, cả cô con gái út. Họ đang đứng cạnh chiếc xe tải chở đồ, cùng nhau khuân nốt những chiếc thùng carton cuối cùng.
Không một tiếng cười. Không một lời chuyện trò.
Gương mặt người con trai vẫn còn nét cau có khi phải bê một chiếc thùng nặng. Gương mặt cô con gái cả vẫn lạnh lùng, ra dáng chỉ huy, tay chỉ trỏ sắp xếp. Cô út thì lầm lũi làm việc, cúi gằm mặt, tránh mọi ánh nhìn. Và kia, cô con gái thứ hai đang bế bé Bin đứng nép dưới một bóng cây, lặng lẽ quan sát, thỉnh thoảng lại đưa tay chỉ cho chồng mình nên để thùng đồ ở đâu.
Họ không cười nói, nhưng họ ở đó. Cùng nhau.
Người mẹ đặt tay lên lồng ngực. Bà không khóc. Một sự bình yên lạ lùng thấm vào lòng bà, xoa dịu đi những vết xước. Bà không ảo tưởng rằng mọi chuyện đã được giải quyết chỉ trong một tuần. Vết sẹo mà bà gây ra cho các con, đặc biệt là cho cô con gái thứ hai trong những ngày khủng hoảng sau sinh, không thể lành lại chỉ sau một đêm. Sự oán giận của cậu con trai, sự lạnh lùng của con gái cả, nỗi cay đắng của cô út… tất cả vẫn còn đó, lẩn khuất sau sự im lặng nặng nề kia.
Nhưng họ đã ở đây. Họ đã chọn một căn hộ ngập nắng thay vì một phòng bệnh trong viện dưỡng lão. Họ đã cùng nhau chuyển đồ, dù không một lời giao tiếp. Bà biết, con đường phía trước còn rất dài. Một con đường gập ghềnh để học cách tha thứ, để xây dựng lại niềm tin đã vỡ. Nhưng ít nhất, bình minh đã lên trên con đường ấy. Và họ đã cùng nhau bước những bước đầu tiên.
***
Cuộc đời là một bản nháp không có cơ hội viết lại. Có những lựa chọn sai lầm ta phải trả giá bằng cả một quãng đời sau này, bằng sự cô độc và những đêm dài dằn vặt. Người mẹ đã từng chọn sống cho riêng mình, và cái giá bà phải trả là bức tường băng giá mà chính các con bà đã dựng lên. Bức tường ấy được xây bằng những tổn thương không nói thành lời, bằng những giọt nước mắt thầm lặng và cả sự oán hận tưởng chừng không thể phai mờ. Nó là cái giá của sự ích kỷ, là bài học muộn màng về việc cho đi và nhận lại trong một gia đình.
Nhưng có lẽ, sợi dây tình thân là thứ kỳ diệu và bền bỉ nhất trên đời. Nó có thể bị kéo căng đến gần như đứt lìa, có thể bị phủ lên một lớp bụi dày của thời gian và lầm lỗi, nhưng chỉ cần một tác động nhỏ, một lời hứa thì thầm, một cái chạm tay ấm áp, nó lại có thể rung lên những nhịp kết nối đầu tiên. Sự tan băng không bao giờ ồn ào, nó bắt đầu từ những giọt nước li ti, lặng lẽ và kiên trì, chảy từ những góc khuất nhất trong tim.
Hành trình hàn gắn sẽ không bao giờ là một con đường thẳng. Nó sẽ là những bước tiến, bước lùi, là những lần hoài nghi xen lẫn hy vọng. Sẽ có những ngày nắng đẹp như hôm nay, nhưng cũng sẽ có những ngày mưa giông khi vết thương cũ lại nhói đau. Sẽ có những bữa cơm gia đình gượng gạo, những cuộc đối thoại còn ngập ngừng và những khoảng lặng khó xử. Nhưng điều quan trọng nhất không phải là đích đến, mà là việc người ta có dám cùng nhau bắt đầu cuộc hành trình ấy hay không.
Bởi vì sau cùng, tha thứ không phải là quên đi, mà là chọn cách nhớ về quá khứ mà không còn thấy đau. Và tình yêu thương, đôi khi, không cần phải là lời nói ngọt ngào, mà chỉ đơn giản là sự hiện diện. Là khi nhìn ra ngoài cửa sổ, ta biết rằng, mình không còn đơn độc trên con đường dài phía trước.”